بهاند
اشاره‌ای به این اندیشه در قرآن کریم:
قبل از اینکه بر اقدامات عملی و اشتباهات تاریخی خوارج روشنایی بیاندازیم، در نخست به آنچه خداوند متعال در کلام خود راجع به سرانجام آن‌ها می‌گوید، می‌پردازیم. خداوند متعال می‌فرماید:
قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمَالًا الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا.
ترجمه: بگو (ای محمد صلی الله علیه و آله و سلم! به آن‌ها) آیا شما را از کسانی که اعمالشان بسیار بد است، مطلع سازیم؟ کسانی که اعمالشان در زندگی دنیا ناپدید شده و گمان می‌کنند کار نیک انجام می‌دهند (در حالی که این‌گونه نیست).
امام طبری رحمه‌الله در تفسیر خود واقعه‌ای را نقل کرده است که ابن الکواء (از اعضای مهم خوارج) به حضرت علی رضی‌الله‌عنه گفت: اینها چه کسانی هستند؟ حضرت علی رضی‌الله‌عنه پاسخ داد که تو و دوستانت.
خداوند در جای دیگر می‌فرماید:
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ۖ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ ۗ
ترجمه: خداوند متعال ذاتی است که قرآن را بر تو نازل کرده است که پاره‌اى از آیات آن، محکم و معناى آن واضح است، اینها اصل کتاب اند و معنای برخی از آن‌ها پنهان و مشتبه است، کسانی که دلهای‌شان از حق به باطل متمایل است می‌خواهند برای این گونه آیات معنایی بیابند تا مردم را به وسوسه بیاندازند و به دنبال معنای تاویلی می‌باشند.
حافظ بن کثیر رحمه‌الله در تفسیر خود حدیثی را از امام احمد رحمه‌الله نقل کرده و می‌نویسد: وقال الإمام أحمد حدثنا أبو كامل، حدثنا حماد، عن أبي غالب قال: سمعت أبا أمامة يحدث عن النبي صلى الله علیه وسلم في قوله: فأما الذين في قلوبهم زيغ فيتبعون ما تشابه منه قال: “هم الخوارج”.
ترجمه: ابو امامه رضی‌الله‌عنه از رسول خدا صلی الله علیه و سلم روایت می‌کند که کسانی که در معنای آیات متشابه جستجو می‌کنند و می‌خواهند فتنه‌انگیزی کنند، خوارج هستند.
از آنجایی‌که نخستین فتنه خوارج جهت به دست آوردن مادیات و اموال دنیوی رخ داده است که ذوالخویصره در تقسیم غنایم مطالبه نمود، از این آیات و روایات معلوم می‌شود که تمام اقداماتی را که در آینده نیز به اسم دین و خلافت انجام می‌دهند، جهت به دست آوردن مادیات و ثروت می‌باشند.
آیات دیگری نیز در این زمینه نازل شده‌اند که اکثر مفسران در تفاسیر معتمد خود خوارج را مراد گرفته‌اند؛ چنان‌که ابن عباس رضی‌الله‌عنه آیه‌ی “یوم تبیضّ وجوه و تسودّ وجوه” را بر خوارج اطلاق و تفسیر نموده است.
ادامه دارد …
