نویسنده: عابد سلیم
ظهور خوارج برای اولین بار در سال ۳۷هجری در زمان خلافت حضرت علی کرم الله وجه دیده شد. زمان که حضرت علی و حضرت معاویه رضی الله عنهما موسی اشعري و عمرو بن العاص رضی الله عنه را به حیث حَکَم برای حل و فصل نزاع داخلی انتخاب کردند، در عین حال این گروه در خلاف حضرت علی و پیروان آن شورش برپا کردند و به این شعار ادامه دادند (إِن الحُکمُ إِلّٙا لِله) به تحقیق حکم در نزد الله است، و جواب حضرت علی رضی الله عنه در مقابل شان این بود که (کلمةُ حَقّ أُريدَ بِهٙا الباطِلُ) آنها از سخن حق برداشت باطل دارند.
خوارج به این باور بودند که حضرت علی با تعین کردن حَکم کافر شد؛ مبنی به این که حکم کردن مختص به الله است و حضرت علی فیصله را به نزد انسانها سپرد ، و هدف از جواب حضرت علی به ایشان این بود که، سخن شما درست است اما برداشت شما از تفکیر من نادرست است.
خوارج در ابتدا یک نوع از گروه سیاسی بود اما به علت بعض بدعات اعتقادی به یک گروه مبتدعه مذهبی مبدل شد. این عقاید و بدعات که در هر فرد دیده شود خوارج گفته میشود. اگرچه به نظام اسلامی مخالفت سیاسی داشته باشد و یا خیر.
از جمله علامات قیامت یکی این است که در امت با راه و طریق پیامبر اسلام و صحابه کرام گروهای مخالف پیدا خواهد شد، که خوارج هم از همان جمله به شمار میرود. ایشان از پیروان حضرت علی کرم الله وجه بود که با او در مبارزات شرکت میکردند. هر گاه که در میان حضرت علی کرم الله وجه و حضرت معاویه معامله تحکیم به وجود آمد آنها از حضرت علی رضی الله عنه منحرف شدند و در نزدیکی کوفه در قریه ای به نام حروراء مسکن گرفتند.
عقاید خوارج:
۱: ایشان تمامی کسانی که مرتکب گناه کبیره هستند از جمله زنا کاران، شراب خواران و غیره را کافر و جهنمیان دائمی می پندارند، که ازین جهت معلوم میشود که عقیده ایشان گمراهی آشکار است.
چون حقیقت این است که مسلمان به گناه کبیره کافر نمیشود بلکه به وجه گناهش نافرمان و فاسق خوانده شده است و به او لازم است که از گناه توبه کند و از این نوع گناهان رو بگرداند.
۲: آنها حضرت علی و حضرت معاویه رضی الله عنهما را کافر می پندارند و تمامی اصحاب کرامی را که بر فیصله تحکیم راضی استند در نزد آنها (خوارج) کافر هستند.
۳:آنها جنگ را علیه حاکم فاسق ضرور میدانند، مهم نیست که کافر باشد یا مسلمان .
۴: آنها خود را اهل علم می پندارند. عبادات را به شدت سخت میگیرند، یکی از شخصیت های بزرگ ایشان (ذوالخويصره) بود، کسی که در مورد او پیامبر اسلام می فرماید: [يَمْرُقُونَ مِنْ الدِّينِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنْ الرَّمِيَّةِ] این مردم از دین چنان خارج میشوند چون یک تیر از شکار صاف و ستره خارج میشود.
حضرت ابو سعید خدری رضی الله عنه حکایت می کند که ما در حضور خدمت پیامبر اسلام بودیم زمان که پیامبر اسلام به مردم تقسیمات مال را انجام میداد در عین موقع یک شخص متعلق به بنو تمیم که (ذوالخويصره) نام داشت آمد و گفت: ای محمد! تقسیمات این اموال را به طور منصفانه انجام بده!!؛ پیامبر اسلام فرمود: تو تباه شدی! بگو اگر من عدل نه کنم چه کسی عدل را انجام خواهد داد.
عن عَلِیٌّ ـقال ـ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ یَقُولُ:«یَخْرُجُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ قَوْمٌ أَحْدَاثُ الْأَسْنَانِ سُفَهَاءُ الْأَحْلَامِ قَوْلُهُمْ مِنْ خَیْرِ أَقْوَالِ الْبَرِّیَّةِ صَلَاتُهُمْ أَکْثَرُ مِنْ صَلَاتِکُمْ وَ قِرَاءَتُهُمُ أَکْثَرُ مِنْ قِرَاءَتِکُمْ لَا یُجَاوِزُ إِیمَانُهُمْ تَرَاقِیَهُمْ أَوْ قَالَ حَنَاجِرَهُمْ یَمْرُقُونَ مِنَ الدِّینِ کَمَا یَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِیَّةِ فَاقْتُلُوهُمْ فَإِنَّ قَتْلَهُمْ أَجْرٌ لِمَنْ قَتَلَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»؛[۴] [۵] [۶]
حضرت علی ـ رضی الله تعالی عنه ـ می‌فرماید: از رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شنیدم که فرمود: «گروهی، در آخرالزمان پیدا میشوند که دارای افکاری پریشان و احمقانه هستند. گفتارشان از بهترین گفتار افراد روی زمین است و نمازشان از نماز شما بیشتر و قرآن خواندنشان از قرآن خواندن شما بیشتر است، ایمانشان از گلویشان تجاوز نمی‌کند، از دین به‌گونه‌ای خارج میشوند که گویی تیر از کمان خارج میشود؛ پس آنها را بکشید؛ پس به‌درستی برای کشندگان این گروه در روز قیامت اجر و پاداش خواهد بود»
( صحيح البخاری المناقب، حديث : ۳۶۱۰) ( وصحيح مسلم الزکاة، حديث : ۱۰۶۴)
