شخص مسلمان برای درک صحیح هر مشکلی؛ باید خود را وابسته به ارزشهای دینی بداند، لذا در این مسأله من خود را ملزم میدانم که جهت دریافت معنای واقعی و صحیح استعمار به قرآن کریم مراجعه کنم.
قرآن کریم از نام خاصی برای «استعمار» استفاده نموده و جنبه‌ها و جزئیات مختلف استعمار را بیان می‌کند.
قرآن کریم بر معنای «استضعاف» تمرکز نموده که شامل هر نوع «استعمار»؛ فکری، سیاسی، اقتصادی وغیره می شود، ضعف معنی بهره بردن از فرد یا گروهی را دارد.
از سوی دیگر، قرآن کریم به مستضعفان وعده پیروزی را داده است؛ زیرا آنها بالقوه قوی هستند، اگرچه موقتاً تحت فشار دشمن قرار دارند، اما دائماً در تلاش هستند تا خود را از تحت استعمار برهانند، به همین دلیل است که الله متعال می فرماید: «ما اراده کردیم که آنان را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم».
استعمار در لغت به معنای آباد نمودن است اما در عمل روند ویرانگر و پروسهء منحرف زندگی اجتماعی است که عدالت را خدشه دار می کند و به جای آن برتری طلبی و تباهی را می‌آورد.
در مفکوره استعماری؛ استفاده از دیگران برای منافع شخصی خود یک اصل پذیرفته شده است، استعمارگران از طریق طرح ها و برنامه های ظاهری برای به دست آوردن منافع خود از دیگران سود می برند، اما در واقعیت؛ استعمار عبارت از یک پروسه ای است برای کمزور نموده ضعیفان و توانمندسازی ثروتمندان.
ملتی که با استعمار مواجه گردد؛ در هیچ زمینه ای به کمال نمی رسد و پیشرفت نمی‌کند، زیرا آنها از نظر فکری، علمی، فرهنگی و سیاسی در معرض تهدید استعمارگران قرار می‌داشته باشند، بنابراین در هیچ زمینه ای مستقل و آزاد نیستند، حتی کشورهای استعمارگر، امور مالی و منابع زیرزمینی کشورهای مستعمره را به دست خود می گیرند و تلاش برای تحمیل فرهنگ و تمدن خود بالای این کشورها مینمایند.
ولی برعکس، این ملت ها از استعمارگران بی‌جای تقلید مینمایند و فرهنگ و روش آنها را در زندگی خود عملی می کنند، استعمارگران با هر نوع پوشش و رفتاری که وارد منطقه ای شوند؛ حیثیت آن را از بین می‌برند و مردم را تحت حاکمیت خود قرار می‌دهد.
در دنیای امروز استعمار حاکم نیز از این قضیه خالی نیست و در سطح بسیار بالایی وجود دارد.
ویژگی‌های استعمار چیست؟
اساساً استعمار در سه پوشش مطرح می شود، پوشش هایی که برای شناسایی استعمار بسیار مهم است.
برای شناسایی صحیح استعمار ضروریست که ویژگی‌های استعمار به طور کامل باید بررسی و شناسایی شود تا از طریق این شناسایی، قضیهء اصلی آشکار شود.
استعمار با سه ویژگی شناخته می شود:
۱- فلج کردن و کشتن فکر و اندیشه.
اولین گام برنامه استعمار؛ فلج کردن و کشتن اندیشه و فکر است، بنابراین دانشمندان اصیل و واقعی در جوامع استعماری جایی ندارند.
۲- انکشاف و تقویت دوام‌دار وابستگی؛
چه در بخش صنعتی، کشاورزی و مالداری بوده باشد ویا در بخش سیاسی.
۳- ترویج نفاق، تفرقه و تضاد طبقاتی.
