امروز که نظام اسلامی بر بخشی از زمین حاکم میشود؛ به این معنی نیست که با همه کشورها مرز خواهد کشید و دیگر به فکر رفع فساد نخواهد بود. با استفاده از این حاکمیت تا زمانی که فساد از روی زمین محو نشده است جهاد ادامه خواهد داشت اما اشکال و روشهای آن گاه به گاه فرق میکند، چنین کاری هرگز به نام جهاد انجام نخواهد شد که به جای پایان دادن به فتنهها؛ موجب خطر حاکمیت و افزایش فتنهها میشود.
ترک جهاد با وجود قدرت بر آن از گناهان کبیره شمرده میشود. ابن تیمیه رحمهالله میفرماید: هر گروهی که از نماز فرض، روزه، زکات، حج، جهاد، قبول جزیه بر اهل کتاب، سایر واجبات و محرمات متواتر بدون عذر ممانعت نماید، کافر است؛ با این گروه جنگ میشود، من در این مورد اختلاف نظری بین علما ندیدهام. (فتاوای ابن تیمیه)
نصوص بسیار دیگری نیز وجود دارد که در آنها ترک جهاد نهی شده است، عواقب ترک و ترککننده با صفات فراوان بد بیان شده است که در اینجا به توضیح برخی از آنها میپردازیم:
۱_: ترک جهاد مایه هلاکت در دنیا و آخرت است.
ذلیل بودن، برده بودن و تحت سلطه کفار قرار گرفتن در دنیا و هلاکت، جهنم، آتش و شکنجهها در آخرت، عذابهای ترک جهاد میباشند. خداوند متعال میفرماید: وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ الله وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوَاْ إِنَّ الله يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ. (سورة البقرة_۱۹۵) ترجمه: ای مؤمنان! اموال خود را در راه خدا «جهاد» انفاق کنید و به سبب انکار از جهاد و انفاق خود را با دستان خود در هلاکت قرار ندهید، عمل صالح انجام دهید که خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
۲_: ترک جهاد و خوشحالی از نشستن از جهاد صفات منافقان است. خداوند متعال میفرماید: فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلاَفَ رَسُولِ الله وَكَرِهُواْ أَن يُجَاهِدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ الله وَقَالُواْ لاَ تَنفِرُواْ فِي الْحَرِّ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَّوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ. (سورة التوبه_۸۱)
ترجمه: مخالفین از موضعگیری خود بر خلاف رسول خدا صلیاللهعلیهوسلّم خوشحال شدند و بد پنداشتند که با مالها و نفسهای شان در راه خدا جهاد کنند و گفتند در هوای گرم بیرون نشوید (ای محمد!) در پاسخ به آنها بگو که آتش جهنم از این گرما شدیدتر است اگر میدانستند نافرمانی نمیکردند.
۳_: ترک جهاد موجب فساد در زمین میشود. خداوند متعال میفرماید: وَلَوْلَا دَفْعُ الله النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا. (سورة الحج_ایه ۴۰)
ترجمه: اگر خداوند متعال با جهاد مؤمنان کفار و مشرکان را دفع نمیکرد؛ قطعاً کنیسههای سابین، کلیساهای مسیحیان و یهودیان، بناها و مساجد مسلمانان که در آنها ذکر خدا زیاد میشد، نابود میشدند.
خلاصه دستور جهاد چیز جدیدی نیست، به انبیاء قبلی هم دستور جهاد داده شده بود، اگر حکم جهاد نمیبود اکنون حتی نام و نشانی از هیچ دینی وجود داشت، هر دین آسمانی در زمان خود به جهاد دستور داده شده است.
۴_: با ترک جهاد بسیاری از فواید و فضایل بزرگ ترک میشود مانند: اجر، ثواب، شهادت، مغنم، تربیه، خواری کفار، دفع شر، پاسداری از اسلام و اعتلای عزت و منزلت مسلمانان.
۵_: ترک جهاد گاهی موجب عذاب فوری میشود چنانکه خداوند متعال داستان بنیاسرائیل را حکایت میکند: حضرت موسی علیهالسلام به آنها دستور داد که برای جهاد به بیتالمقدس بروند، اما آنها انکار ورزیدند و خداوند عذاب خود را نازل نمود.
يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الأَرْضَ المُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ الله لَكُمْ وَلاَ تَرْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ (۲۲) قٰالُوْ يَا مُوسَى إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتَّىَ يَخْرُجُواْ مِنْهَا فَإِن يَخْرُجُواْ مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ (۲۴) قَالَ رَجُلاَنِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ الله عَلَيْهِمَا ادْخُلُواْ عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللّهِ فَتَوَكَّلُواْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (۲۵) قَالُواْ يَا مُوسَى إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا أَبَدًا مَّا دَامُواْ فِيهَا فَاذْهَبْ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ (۲۶) قَالَ رَبِّ إِنِّي لا أَمْلِكُ إِلاَّ نَفْسِي وَأَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ. (سورة المایده_۲۶۲۱)
ترجمه: ای قوم من! برای جهاد وارد سرزمین «بیت المقدس» شوید که خداوند به آن دستور داده است، دوباره به عقب برنگردید وگرنه از زیانکاران خواهید بود. آنها به حضرت موسی علیهالسلام گفتند: ای موسی! افراد قدرتمند زیادی در این قوم وجود دارند که ما نمیتوانیم با آنها بجنگیم تا زمانی که آنها این قریه را ترک نکنند ما هرگز وارد نخواهیم شد (هنگامی که آنها از این قریه بدون جنگ خارج شدند ما وارد میشویم) دو فردی که خداوند بر آنها انعام کرده بود، گفتند: از دروازه وارد شوید با این کار شما پیروز خواهید شد اگر واقعاً مؤمن هستید. گفتند: ای موسی! ما هرگز وارد نخواهیم شد اگر این مردم در این قریه باشند، پس تو و با خدای خود و برادر بزرگ خود هارون علیهالسلام برو و با این مردم بجنگید، ما در اینجا به امید کامیابی شما نشستهایم. موسی علیهالسلام گفت: پروردگارا! من جز خودم و برادرم هارون علیهالسلام اختیار کسی را ندارم. در میان ما و این قوم ستمکاری که جهاد را انکار میکند، جدایی بیاور. خداوند متعال میفرماید یقیناً این سرزمین مقدس بر آنها حرام است، چهل سال در اینجا سرگردان خواهند بود، بر این قوم ستمکار ناراحت نباشید.