در میان امت اسلامی برخی گروهها همانند داعش باور دارند که هرگونه رابطه یا تعامل با کشورهای خارجی ممنوع و مخالف اصول اسلامی است؛ این باور معمولاً بر اساس تعبیر و فهم نادرست از قرآن، سنت و سیرت نبوی صلی الله علیه وسلم شکل گرفته است، در این مقاله تلاش میکنیم تا مشروعیت، ضرورت و اهداف روابط خارجی امارت اسلامی را در پرتو شریعت اسلامی روشن کنیم.
اسلام برای روابط جهانی یک چارچوب معتدل و واضح تعیین کرده است که این چارچوب بر پایه صلح، عدالت، احترام متقابل و مصلحت های مسلمانان استوار است.
الله متعال در قرآن کریم میفرماید:
لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ. (الممتحنة: ۸)
در این آیه الله متعال امر میکند که با غیرمسلمانانی که با مسلمانان جنگ نمیکنند و در امور داخلی آنان دخالت نمیکنند؛ به نیکی و عدالت رفتار شود.
پیامبر اکرم ﷺ در زمان تأسیس دولت اسلامی در مدینه با دیگر اقوام و کشورهای همسایه روابط برقرار کرد.
۱- پیمانهای صلح:
یکی از نمونههای روشن، پیمان حدیبیه است که پیامبر ﷺ برای برقراری صلح با قریش امضا کرد.
۲- اعزام سفیران و تبادل نامهها: پیامبر اکرم ﷺ برای رسانیدن پیام اسلام و دعوت به صلح، نامههایی به حکام زمان خود ارسال کرد.
شریعت اسلامی اصل تعامل بالمثل را تأیید میکند تا مسلمانان منافع خود را حفظ کنند و با کسانی که جنگ نمیکنند، همکاری داشته باشند.
امارت اسلامی افغانستان به عنوان یک دولت اسلامی مستقل مکلف است نیازهای مادی و معنوی مردم خود را برآورده سازد، برای این منظور روابط با دیگر کشورها ضروری است، در صورت قطع این روابط مردم با مشکلات اقتصادی، تحریمهای تجاری و فشارهای جهانی مواجه خواهند شد که این امر برخلاف خیر و مصلحت مسلمانان است.
امارت اسلامی تلاش میکند روابط صلحآمیز با همسایگان و کشورهای جهانی برقرار کند؛ زیرا ادامه جنگ تنها باعث خونریزی مسلمانان و مانع پیشرفت امت اسلامی میشود، از طریق این روابط، امارت اسلامی فرصتی برای رساندن پیام حقیقی اسلام به جهان پیدا میکند و سوءتفاهمهای موجود درباره اسلام را از بین میبرد.
برخی معتقدند که هر نوع رابطه با کفار حرام است؛ در پاسخ باید گفت اسلام این روابط را بهطور مطلق ممنوع نکرده است در پرتو قرآن و سنت تنها آن روابطی منع شده که به دین، عزت یا استقلال مسلمانان آسیب برساند اما اگر روابط به نفع مسلمانان باشد نه تنها مجاز است بلکه یک حکم شرعی به شمار میآید.
برخی باور دارند که پیمان با کفار خیانت به جهاد اسلامی است، در پاسخ باید گفت پیامبر اکرم ﷺ خود با کفار پیمانهایی منعقد کرد، مانند پیمان حدیبیه؛ این پیمانها به مصلحت مسلمانان بود، اگر پیمان یا رابطهای به سود مسلمانان باشد، آن نیز بخشی از جهاد و دعوت اسلامی است.
ادعای بعضی از داعشیان مبنی بر اینکه امارت اسلامی از کفار حمایت میگیرد یا با آنان سازش میکند؛ بیاساس است و در جواب باید گفت که روابط امارت اسلامی تنها برای تأمین منافع امت اسلامی است و هدف آن تضمین استقلال افغانستان به عنوان یک دولت اسلامی و حل مشکلات مسلمانان است، این روابط به هیچ وجه مخالف اصول اسلامی نیستند.
اهداف روابط خارجی امارت اسلامی:
۱_ حفظ حاکمیت ملی:
امارت اسلامی به هیچ کشوری اجازه دخالت در امور داخلی افغانستان را نمیدهد و روابط تنها بر اساس احترام متقابل است.
۲-پیشرفت اقتصادی:
امارت اسلامی تلاش دارد روابط تجاری با دیگر کشورها برقرار کند تا نیازهای مردم تأمین و اقتصاد مسلمانان تقویت شود.
۴_ اتحاد جهان اسلام:
امارت اسلامی برای ایجاد وحدت و همکاری میان کشورهای اسلامی تلاش میکند.
۴_ تأمین صلح و امنیت:
امارت اسلامی روابط خود را برای ایجاد فضای صلح در داخل و خارج افغانستان حفظ میکند.
امارت اسلامی روابط خارجی خود را بر اساس شریعت اسلامی تنظیم نموده، این روابط برای حفظ منافع امت اسلامی، تقویت صلح و پیشرفت اقتصادی است، گروههایی که با این روابط مخالفت میکنند باید بر اساس اصول قرآن و سنت تأمل و تفکر کرده و بپذیرند که شریعت اسلامی بر اصول صلح، عدالت و مصلحت اولویت میدهد.
امارت اسلامی هیچ تعاملی برخلاف اصول اسلامی انجام نمیدهد و هر تصمیمی برای خیر مسلمانان و بر اساس شریعت اتخاذ میشود، داعشیان باید معنای واقعی شریعت اسلامی را درک کنند و از هرگونه عملی که باعث تفرقه و ضعف مسلمانان میشود دوری کنند، اکنون زمان آن است که همه مسلمانان متحد شوند و برای منافع امت بهصورت مشترک کار کنند.