شاخه خراسان گروه داعش که بهشمول افغانستان، مناطق قبایلی پاکستان، سیستان و بلوچستان ایران و برخی از مناطق مرزی تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و قرقیزستان را فرا میگیرد، پس از حمله بر تالار کنسرت کراکوس در مسکو، مسئولیت این حمله نیز به شاخهی خراسان این گروه منسوب شده است.
ساختار کلی گروه داعش، بهویژه شاخه خراسان، عمدتاً متشکل از افراد خارجی است؛ با نگاه به شواهد و معلومات، بیشتر اعضای خارجی این گروه از شهروندان تاجیکستان و پاکستان هستند.
در شاخه خراسان و سایر شاخههای داعش، جلب و جذب شهروندان تاجیکستانی افزایش یافته است، عاملان بسیاری از حملات انتحاری و خونین این گروه، شهروندان تاجیکستانی هستند که به دلیل وضعیت بد اقتصادی در کشورشان به روسیه و سایر کشورها مهاجرت میکنند.
تاجیکستان کشوری محصور در خشکی است که به دلیل بیثباتی سیاسی، حکومتداری ضعیف، فساد گسترده در ساختار دولت، کمبود تولیدات و صادرات، عدم سرمایهگذاری تاجران خارجی، بلایای طبیعی و عوامل متعدد دیگر با مشکلات شدید اقتصادی روبهرو است.
شهروندان تاجیکستانی بهدلیل فقر اقتصادی عمدتاً به روسیه و کشورهای اروپایی مهاجرت کرده و در بخشهای ساختمانی، کشاورزی و تجارت کوچک مشغول به کار میشوند؛ از ان راهها پول بهدست میآورند و بخشی از درآمد خود را به خانوادههایشان ارسال میکنند.
این افراد بیشتر از طریق شبکههای اجتماعی در روسیه جذب گروه داعش میشوند؛ بخش کوچکی از آنها به لحاظ فکری در قالب این گروه میگنجد اما اکثریت برای دریافت پول و امتیازات جذب میشوند. پس از جذب، ابتدا به مکان مشخصی منتقل شده و سپس مأموریتشان تعیین میشود که آیا در اروپا دست به حمله بزنند یا در آسیا.
اتباع تاجیکستانی در حملات مرگبار در روسیه، ترکیه، ایران، افغانستان و سایر کشورها نقش داشتهاند و برای حملات انتحاری مورد استفاده قرار گرفتهاند.
امامعلی رحمان، رئیسجمهور تاجیکستان، در ماه مارچ گذشته از افزایش حملات توسط شهروندان تاجیکستانی هشدار داده و گفته بود که در سه سال اخیر ۲۴ شهروند تاجیک در ده کشور مختلف دست به حملات زدهاند. با اینحال، این آمار حملات دقیق نیست و تعداد بیشتری از اعضای شاخه خراسان داعش در این حملات نقش داشتهاند.
داعشی که در کابل به یک مدرسه دینی حمله کرد، شهروند تاجیکستان بود که مواد منفجره را در کفشهای خود جاسازی کرده بود اما پیش از حمله دستگیر شد.
در میان نمونههایی از حملات انتحاری توسط شهروندان تاجیکستانی میتوان به حملات زیر اشاره کرد: حمله بر مسجد ایمان توسط «ابو محمد» و «ابو الیاس»، حمله بر هوتل چینیها توسط «ابو عمر جواد»، حمله بر میدان هوایی نظامی توسط «عبدالجبار»، حمله بر وزارت خارجه توسط «زکریا» (به اسم مستعار خیبر قندهاری) و حمله بر ولایت بلخ توسط «عبدالحق خراسانی».
حمله به تالار کنسرت کراکوس در مسکو توسط داعشیهای تاجیکستانی انجام شد که منجر به کشته و زخمیشدن ۱۴۵ نفر شد. همچنین، پس از دستگیری بسیاری از داعشیها در فرانسه، آلمان، اتریش و آمریکا، مشخص شد که آنها شهروندان تاجیکستان هستند.
بر اساس گزارشها، مقامهای تاجیکستان و کارشناسان امور امنیتی اعلام کردهاند که وضعیت بد اقتصادی این کشور، فرصت مناسبی برای جذب اعضای جدید به شاخه خراسان داعش فراهم کرده است. قابل ذکر است که علاوه بر وضعیت بد اقتصادی، محدودیتهای اعمالشده بر شعائر اسلامی در تاجیکستان نیز زمینهساز جلب و جذب افراد به گروه داعش شده است.