عوامل اصلی تیرگی روابط میان افغانستان و پاکستان

نعمان هروی

افغانستان در طول تاریخ به عنوان همسایه خیرخواه پاکستان باقی مانده است، پاکستان در جنگ‌های که با هند رخ داده بود با شرایط سخت و خطرناکی روبرو شده است؛ اما افغانستان بر اساس اصول برادری اسلامی و حسن همجواری با استفاده از این فرصت‌ها هیچ اقدامی برای گفتگوی مشکلات تاریخی خود با پاکستان انجام نداده است.

اتحاد جماهیر شوروی اگر چه افغانستان را اشغال نموده بود اما به امید رسیدن به آب گرم قصد داشت یک انقلاب کمونیستی در پاکستان نیز ایجاد کند و می‌خواست تمام پاکستان یا بخشی از آن را اشغال کند.

زمانی که آمریکا به افغانستان تجاوز کرد هدف ثانوی آن پاکستان و تسلیحات هسته‌ای این کشور بود.

اما مبارزه افغان‌ها علیه هر دو ابرقدرت پاکستان را نیز نجات داد.

امارت اسلامی پس از روی کار آمدن تلاش ورزید تا پاکستان از طریق مذاکرات، مشکلات خود را با مخالفان مسلح خود حل کند اما به دلیل دخالت برخی منابع خارجی، گروهی از نظامیان در فوج پاکستان (که سیاست خارجی پاکستان طبق صلاح‌دید آنها برگزیده می‌شود) به قدرت رسید که به شدت با حل مشکلات با مخالفان مسلح از طریق مذاکرات مخالف بود و در مورد افغانستان و امارت اسلامی نظر منفی داشت.

گروه مذکور نظامیان همچنان مخالف سیاست‌های عمران خان، نخست‌وزیر سابق پاکستان بود که او می‌خواست کشورهای اسلامی را با همکاری ترکیه، اندونزی، مالزی، ایران و برخی کشورهای اسلامی دیگر از وضعیت سیاسی و اقتصادی کنونی خارج کند.

نظام حاکم در افغانستان اقدامات زیادی را برای کمک نمودن به حل مشکلات پاکستان بدون درخواست هیچ گونه امتیازی انجام داد اما این گروه نظامی اصلاً قدردانی ننمود؛ متقابلاً با برگزیدن برخورد بد با مهاجران، اخراج اجباری پناه‌جویان، ایجاد مشکلات در تجارت و اتخاذ سیاست‌های غلط در استیج جهانی روابط با افغانستان را تیره‌تر ساخت، بر موارد مذکور بسنده ننمود و برخلاف تمام نورم‌های جهانی بر خاک افغانستان تجاوز و بمباردمان کرد.

بناءً می‌توان گفت که عوامل اصلی تنش میان افغانستان و پاکستان، اقدامات خودسرانه گروه نظامی مذکور پاکستان است؛ به گفته تحلیل‌گران اگر مردم پاکستان، سیاست‌مداران و دولت غیرنظامی جدید، گروه مذکور را کنترول نکنند، خود پاکستان بهای سنگینی را برای اقدامات خودسرانه‌ی آن‌ها خواهد پرداخت.