غزوه سفوان یا بدر اولی:
ده روز پس از غزوه عشیریه که رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم به مدینه منوره برگشته بود، شبی کرز بن جابر که در آن زمان از سران قریش بود، به چراگاه مدینه حمله کرد و برخی از دام‌های مسلمانان را به سرقت برد. رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم بلافاصله با هفتاد صحابه به قصد تعقیب او حرکت کردند و از راه بدر به سمت منطقه سفوان رفتند، اما کرز بن جابر فرار کرده بود و رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم او را پیدا نکردند. سپس ایشان به مدینه بازگشتند.
سفوان منطقه‌ای نزدیک به بدر است. این غزوه را هم بدر اولی و هم سفوان می‌نامند. رنگ پرچم در این غزوه سفید و پرچم‌دار حضرت علی بن ابی طالب رضی‌الله‌عنه بود. در آن زمان زید بن حارثه رضی‌الله‌عنه مسئولیت امور مدینه را بر عهده داشت. کرز بن جابر ابتدا از سران قریش بود، اما بعداً مسلمان شد و به عنوان امیر گروهی بیست نفره برای تعقیب و دستگیری عرینی‌ها نیز منصوب شده است.
درس‌های گرفته‌شده:
اول: تاکنون چهار غزوه را تحلیل کرده‌ایم. همزمان با این غزوات، گروه‌هایی از صحابه کرام نیز حرکت می‌کردند و اجازه نمی‌دادند دشمن آرامش داشته باشد. در این میان، سریه عبدالله بن جحش برای کافران یک شکست بزرگ بود. در این سریه، عمرو بن حضرمی، محافظ کاروان تجاری کافران، کشته شد که اولین کشته مشرکان به دست مسلمانان بود. دو نفر از کاروان به اسارت گرفته شدند و اموال تجاری به مدینه آورده شد. پس از این اتفاق کافران قدرت، تدبیر و حکمت مسلمانان را درک کردند.
دوم: در این سریه‌ها و غزوات، وفاداری و تعهد صحابه کرام کاملاً آشکار است. در سریه عبدالله بن جحش، رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم به آن‌ها نامه‌ای دادند و دستور دادند پس از دو روز آن را باز کنند. آن‌ها نیز چنین کردند و پس از دو روز نامه را باز کردند که در آن دستور حمله به کاروان قریش نوشته شده بود.
حتی پس از دو روز سفر امیر به آن‌ها اختیار داد که اگر کسی نمی‌خواهد برود، می‌تواند باقی بماند اما با وجود وفاداری و تعهد، هیچ یک از اعضای لشکر انتظار بازگشت نداشتند. همین شد که خداوند پیروزی را به آن‌ها داد و اولین غنیمت در اسلام نیز در این سریه به دست آمد.
سوم: برخی از حکمت‌های بزرگ این غزوات و سریه‌ها به شرح زیر است:
۱-: ایجاد رعب و وحشت برای دشمنان داخلی و خارجی مدینه؛ دولت جدید مدینه نه تنها دشمنان خارجی مانند قریش، بلکه دشمنان داخلی مانند یهودیان نیز داشت که بسیار مکار و فریب‌کار بودند. رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم با این غزوات و سریه‌ها آن‌ها را مرعوب کردند و نشان دادند که دولت اسلامی مدینه قدرت‌مند است و هیچ خائنی را تحمل نخواهد کرد.
۲- تاکنون در طول غزوات، پیمان‌هایی با قبایل مختلف بسته شده است. این قبایل قبلاً با قریش پیمان‌های تاریخی داشتند و انتظار می‌رفت که از قریش حمایت کنند، اما وقتی با دولت اسلامی مدینه پیمان بستند، راه تجاری قریش نیز در خطر افتاد و امید به حمایت از آن‌ها از بین رفت. این اقدام مؤثری برای منزوی کردن قریش در منطقه بود.
۳- غزوه سفوان حتی راهزنان و اعراب صحرانشین را نیز ترساند که از کاروان‌های تجاری در راه اخاذی می‌کردند. وقتی کرز بن جابر به چراگاه مدینه حمله کرد، رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم تا سفوان او را تعقیب کردند که ۱۵۰ کیلومتر از مدینه فاصله داشت. این کار به صحرانشینان نشان داد که دولت مدینه آن‌قدر قدرت‌مند است که حتی در ۱۵۰ کیلومتری نیز می‌تواند به کسی حمله کند.
۴- به همه این غزوات و سریه‌ها می‌توان غزوات تمرینی نیز گفت، زیرا صحابه از این غزوات توانستند از راهنمایی‌های رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم در میدان جنگ و بینش سیاسی ایشان بهره‌مند شوند. همین امر باعث شد که صحابه کرام بعداً پرچم اسلام را از شرق تا غرب برافرازند و تاریکی‌های جهل و ظلم را از بین ببرند. فتوحات گسترده صحابه در اسلام به برکت همین راهنمایی‌ها و ارشادات رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم بود.
