حروریه گروهی از خوارج بود که در زمان عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله، خلیفه اموی در اطراف موصل فعالیت می‌کرد. این گروه بازمانده فرقه خوارج در اوایل اسلام بود که پس از جنگ صفین از حضرت علی رضی‌الله‌عنه جدا شد.
وابستگان به این گروه به سبب اعتقادات سخت و دیدگاه‌های خاص خود مشهور بودند و عموماً مسلمانان و حاکمان را مورد انتقاد قرار می‌دادند، به‌ویژه مسلمانانی را که طبق معیارهای خود آنان را مرتکب گناه یا نافرمانی می‌دانستند.
گروه حروریه موضع بسیار سختگیرانه‌ای راجع به عدالت و انصاف داشت و مخالفت خود را با دولت‌های آن زمان اعلام کرد.
آن‌ها حتی در برابر عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله، خلیفه عادل و متقی اسلام از افراط‌گرایی خود عقب‌نشینی نکردند در حالی که وی از خاندان حضرت عمر بن الخطاب رضی‌الله‌عنه بود و از همین‌رو به عمر دوم نیز ملقب می‌باشد.
او را پنجمین خلیفه راشد در تاریخ اسلام می‌دانند، زیرا خلافت او همانند خلافت خلفای چهارگانه بود.
حضرت عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله در تمام دوران حکومت خود بسیار پایبند به عدل و انصاف بود و در برابر ظلم و ستم موضعی قاطع داشت و از حقوق مردم با جدیت حمایت می‌کرد.
عمر بن عبدالعزیز در دوران خلافت خود اصلاحات زیادی را به میان آورد که شامل اصلاح رفتار کارمندان دولت، کاهش مالیات عمومی و اصل برابری برای همه شهروندان بود. او حصه هنگفت بیت‌المال را در حق عموم ملت استفاده می‌نمود و سعی در رفع نیازهای هر شهروند داشت.
گفته می‌شود در زمان وی آنقدر وسعت به میان آمد که زکات‌گیرندگان پیدا نمی‌شدند، اما خوارج بازهم این خلافت را از نظر اسلام ضعیف می‌خواندند و بر اساس نظر نادرست خود موانعی برای آن ایجاد می‌کردند.
آن‌ها بر راه‌های موصل برای مسافران و مسلمانان بی‌گناه مزاحمت ایجاد می‌کردند و به ناحق خون می‌ریختند. عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله پس از تلاش‌های فراوان آن‌ها را به مناظره حاضر کرد.
وقتی برای مناظره حاضر شدند، عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله آن‌ها را در هر حجت بی‌پاسخ می‌کرد؛ سپس سوگندشان داد که دیگر بر راه‌ها خطری برای مردم ایجاد نکنند و خون کسی را به ناحق نریزند، اگر بازهم از تعهد خود گذشتند آن‌ها را به جنگ فرا می‌خوانند.
هنگامی که رخصت شدند؛ سوگند خود بالفور شکستند و بازار قتل عام را گرم کردند.
عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله گروهی از مجاهدان کوفه را به رهبری سعید بن جوشی دنبال آن‌ها فرستاد. مجاهدان مذکور جهت از بین بردن خطرات امنیتی و بغاوت خوارج سخت رزمیدند تا در منطقه امن و ثبات حاکم شد.
ویژگی مهم این رویداد این‌ست که؛ سیاست اصلی عمر بن عبدالعزیز پرهیز از جنگ و جستجوی راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز بود، اما در صورت لزوم به والیان خود اجازه داد تا بر اساس الزامات قانونی و امنیتی گام بردارند.
کلمات پایانی:
برخی از مورخان از رهبران خوارج حروریه چنین نام برده‌اند:
۱. شحبیب بن یزید الشیبانی؛
شحبیب یکی از مهم‌ترین رهبران خوارج بود که در عراق و شام فعالیت می‌کرد. او از رهبران شجاع و مؤثر مبارزات خوارج به‌شمار می‌رفت و در عرصه‌های مختلف برای نیروهای دولتی مشکلات ایجاد می‌کرد.
۲. عبدالله بن اباض؛
عبدالله بن اباض یکی از رهبران مهم خوارج بود و او به عنوان مؤسس گروه اباضیه شناخته می‌شود.
۳. قطرى بن الفجاءة؛
قطری رهبر دیگری بود که به گروه خوارج تعلق داشت. او با سخنان و اشعار خود به‌ویژه در عرصه مبارزه و جنگ به خوارج روحیه می‌بخشید و در نشر افکار او نقش بسزایی داشت.
