نشست اوآیسی در پاکستان در زمینه‌ی حقوق مردم افغانستان، تحصیل زنان و بحران انسانی در معرض تناظر قرار می‌گیرد؛ اما اهداف اصلی این نشست در جایی دیگر پنهان است. پاکستان همواره سعی داشته است تا افغانستان را تحت نفوذ خود نگه دارد، اما زمانی که امارت اسلامی افغانستان سیاست استقلال خود را در پیش گرفت، این کار برای پاکستان قابل قبول نبود.
نشست اوآیسی نیز بخشی از این سلسله است؛ یک تاکتیک سیاسی که هدف آن تضعیف امارت اسلامی افغانستان و اعمال فشار بر آن است. اما سوال این‌ست که پاکستان که خود به نقض حقوق بشر، آزادی بیان و اصول دموکراتیک به اصطلاح معروف است، از کجا حق دارد که به کشور دیگر در این زمینه درس بدهد؟
پاکستانی که می‌خواهد حق تحصیل را برای کودکان و دختران افغان فراهم کند، آیا در کشور خود برای تحصیل کودکان کاری کرده است؟ آمارهای دولتی پاکستان نشان می‌دهد که در این کشور بیش از ۲۶ میلیون کودک از مکاتب و پوهنتون‌ها خارج هستند، که بالاترین آمار کودکان محروم از تحصیل در جهان است.
این حقیقت از هیچ‌کس پنهان نیست که دولت پاکستان، به‌ویژه فوج همواره در امور افغانستان دخالت کرده است؛ هر دولت افغان را طبق خواست خود هدایت کرده است، گاهی با ایجاد مشکلات مرزی، گاهی با بستن مسیرهای تجاری و آسیب رساندن به اقتصاد افغانستان و گاهی با طرح اتهامات تروریستی برای بدنام کردن مردم افغانستان در سطح جهانی تلاش ورزیده است.
این تماماً تاکتیک‌هایی هستند که بخشی از سیاست افغانستانی پاکستان بود اما حالا زمان تغییر کرده است. افغانستان دیگر آماده پذیرش فشار خارجی نیست و پاکستان باید بپذیرد که دیگر نمی‌تواند بازی‌های قدیمی خود را ادامه دهد.
اگر پاکستان واقعاً نگران حقوق بشر و آزادی‌هاست، باید ظلم‌های جاری در کشور خود را متوقف کند. حکومت‌های پاکستان و دولت‌های زیر نظر آن‌ها همیشه برای پنهان کردن شکست‌های خود، موضوعات خارجی را مطرح کرده‌اند، انتقاد و فشار به افغانستان هم بخشی از این سیاست است اما حقیقت این‌ست که خود پاکستان با بحران‌های داخلی شدید مواجه است.
بی‌ثباتی سیاسی در این کشور به اوج خود رسیده است؛ در سال‌های اخیر در سیاست پاکستان هر چیزی که در کشور رخ داد، به وضوح برای دنیا قابل مشاهده بود. یک حکومت منتخب به‌دلیل سیاست‌های فوج به پایان رسید که بحران سیاسی‌ای ایجاد کرد که هنوز ادامه دارد. تقلب آشکار در انتخابات، محدودیت‌های رسانه‌ای و استفاده از نظام قضایی برای اهداف خاص؛ گام‌هایی هستند که دموکراسی نمایشی موجود در پاکستان را به یک شوخی تبدیل کرده است.
تاریخ ظلم‌های دولتی در بلوچستان به دهه‌ها سال برمی‌گردد؛ هزاران جوان بلوچ به زور ناپدید شدند، صدها جسد مثله‌شده در مناطق بیابانی یافت شدند و بقیه یا در زندان‌ها هستند یا از کشور فرار کرده‌اند.
دولت پاکستان همیشه مردم بلوچستان را به عنوان اغتشاش‌گران و تجزیه‌طلبان شناخته و حقوق آن‌ها را زیر پا گذاشته است. آن‌ها را از تحصیل، کار و خدمات اساسی محروم کرده است. در بلوچستان، ربایش‌های اجباری و قتل‌های ماورا از عدالت به امر عادی تبدیل شده است. فوج پاکستان و سازمان‌های استخباراتی هر کسی را که علیه ظلم دولتی صدای اعتراض بلند کند، هدف قرار می‌دهند.
وضعیت در خیبر پختونخوا نیز چندان متفاوت نیست؛ در آنجا مردم تحت عنوان مبارزه با تروریسم هدف قرار گرفته شدند، فوج پاکستان در جریان عملیات‌ها به مردم بی‌گناه آسیب‌های زیادی وارد کرد، تمام قریه‌جات را ویران کرد، مردم بی‌گناه را تحت عنوان تروریست‌ها کشت و هر کسی که برای حقوق خود اعتراض می‌کرد، به عنوان خائن و دشمن کشور معرفی کرد.
پاکستان که در مورد حقوق بشر در کشورهای دیگر صحبت می‌کند، باید ابتدا به وضعیت رسانه‌های خود در کشور نگاه کند. در اینجا خبرنگاران علناً ربوده می‌شوند، شکنجه می‌شوند و اغلب کشته می‌شوند. رسانه‌ها تحت کنترل کامل فوج قرار دارند و هر کسی که علیه آن‌ها صحبت کند، یا خاموش می‌شود یا مجبور به فرار از کشور می‌گردد.
گزارش “هیومن رایتس واچ” برای سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که وضعیت حقوق بشر در پاکستان بسیار بد است. آزادی بیان، حقوق اقلیت‌ها، حقوق زنان و آزادی‌های سیاسی به طور مداوم کاهش یافته است. پاکستان در گروه کشورهای قرار دارد که نقض حقوق بنیادی در آن‌ها رایج است.
در سال ۲۰۲۴، مسائل بسیاری در زمینه حقوق بشر در پاکستان به وجود آمده است. در شاخص “ورلد جسټس پروجیکت” در خصوص حاکمیت قانون، پاکستان در میان ۱۴۰ کشور، رتبه ۱۲۵ را به خود اختصاص داده است که نشان‌دهنده وضعیت بد حقوق بشر در این کشور است.
بر اساس گزارش وزارت حقوق بشر پاکستان، از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ در پنجاب، ۴,۳۷۶ مورد خشونت علیه زنان، تجاوز جنسی و قتل ثبت شده است که بیشترین تعداد در مقایسه با سایر ولایت‌هاست و این تنها وضعیت یک ولایت است.
در چنین شرایطی، افرادی که در کنفرانس اوآیسی شرکت می‌کنند، باید درک کنند که مداخله در امور افغانستان و تبدیل شدن به بخشی از بازی‌های سیاسی پاکستان غیر اخلاقی و مضر است. اگر این نشست واقعا به حقوق بشر و تحصیل زنان اختصاص دارد، باید ابتدا به بررسی وضعیت اعمال زور، ظلم‌های فوج و محدودیت‌های آزادی بیان در پاکستان پرداخته شود.
اوآیسی باید به جای دخالت در امور افغانستان، روابط خود را با این کشور بر اساس برابری برقرار کند و گام‌های عملی برای بهبود اقتصاد، تحصیل و پیشرفت افغانستان بردارد، نه اینکه آجندای پاکستان را پیش ببرد. اگر اوآیسی می‌خواهد جایگاه خود را حفظ کند، باید خود را از بازی‌های سیاسی پاکستان دور نگه دارد و بر مشکلات واقعی تمرکز کند.
