علمای بی‌شماری در باره گمراهی خوارج نظرات خود را بیان کرده‌اند؛ آن‌ها خوارج را به عنوان افرادی ناآگاه از دین و غالی (افراط‌کننده‌گان) توصیف کرده‌اند. خوارج معاصر به حدی رسیده‌اند که در به شهادت رساندن علمای حقانی و مردان مؤمن، به ابزاری قدرت‌های غربی تبدیل شده‌اند، هر آنچه از سوی آن‌ها انتخاب شود، حتماً اجرا می‌کنند و اگر اجرا نکنند، طرد و مردود می‌شوند.
به نظرات ائمه کرام درباره خوارج و صفاتی که به آن‌ها نسبت داده‌اند، نگاهی می‌اندازیم. امام مشهور عصر، ابوزکریا محیی‌الدین یحیی بن شرف النووی رحمة‌الله‌علیه راجع به خوارج چنین نظر داده است: «الخوارج صنف من المبتدعة يعتقدون أن مَن فعل کبيرةً کفَر، و خلِّد في النار، و يطعنون لذلك في الأئمة، ولايحضرون معهم الجُمُعات والجُمَاعات.»
[روضة الطالبین]
ترجمه: خوارج گروهی از بدعت‌گذاران هستند که معتقدند هر کس مرتکب گناه کبیره شود، کافر شده و برای همیشه در جهنم خواهد ماند. به‌همین دلیل، به امامان و حاکمان مسلمان طعنه می‌زنند و در نماز جمعه، عیدین و جماعات با آن‌ها شرکت نمی‌کنند.
امام محمد بن عبدالکریم شهرستانی رحمة‌الله‌علیه در کتاب «الملل والنحل» درباره خوارج چنین نظر داده است: «کل من خرج علی الإمام الحق ألذي إتفقت الجماعة عليه يسمی خارجيًّا، سواء کان الخروج في أيام الصحابة علی الأئمة الراشدين، او کان بعدهم علی التابعين باحسانٍ، والأئمة في کل زمان.»
[الملل والنحل]
ترجمه: هر کس که علیه امام برحق که مورد اتفاق جامعه است، قیام کند، خارجی نامیده می‌شود. خواه این قیام در زمان صحابه علیه خلفای راشدین باشد، یا پس از آنان علیه تابعین باشد و یا پس از آنان علیه حکومت اسلامی در هر زمان دیگر باشد.
حافظ ابن حجر عسقلانی رحمة‌الله‌علیه که به عنوان «امیرالمؤمنین» در احادیث شناخته می‌شود، در کتاب «فتح الباری بشرح صحیح البخاری» می‌فرماید: «الخوارج فهم جمع خارجةٍ، أي طائفةٍ، وهم قوم مبتدعون، سمّوا بذلك لخروجهم عن الدين، وخروجهم علی خيارِ المسلمين.»
[فتح الباری بشرح صحیح البخاری]
ترجمه: «خوارج» جمع «خارجة» است، به معنای یک گروه. آن‌ها گروهی بدعت‌گذار هستند که به دلیل خروج از دین و قیام علیه بهترین امت، به این نام خوانده می‌شوند.
علاوه بر نظرات ائمه کرام، اگر به کتاب‌های دیگر نیز مراجعه کنیم، می‌بینیم که آن‌ها حدود بیست گروه را در میان خوارج ذکر کرده‌اند و همه این گروه‌ها را تحت عنوان «الخوارج» قرار داده‌اند.
برخی از گروه‌های خوارج بسیار تندرو هستند و برخی دیگر کمتر؛ اما در میان همه آن‌ها برخی ویژگی‌ها مشترک است. به عنوان مثال: خروج و بغاوت علیه حاکمان، جنگ با مسلمانان، خارج کردن مسلمانان از ایمان و اسلام، در حالی که خود آن‌ها با انجام چنین اعمالی نه از ایمان و نه از اسلام خارج نمی‌شوند.
استفاده از غلو در دین مبین اسلام، تبدیل اعمال بد به خوب و خوب به بد، کافر و ابدی جهنمی خواندن مرتکبان گناهان کبیره و دیگر صفاتی که اسلام و مسلمانان از آن بیزاری می‌جویند، از ویژگی‌های خوارج است. اما یک چیز واضح است که آن‌ها همگی علیه مسلمانان و نظام‌های اسلامی می‌جنگند و جنگیده‌اند.
در میان خوارج، گروهی به نام «قعدیه» وجود دارد که به دلیل نداشتن همت و غیرت از جنگ دست کشیده‌اند؛ اما بغاوت قلمی و زبانی در این گروه نیز وجود دارد. این گروه با استفاده از قلم و زبان، مردم را به بغاوت تشویق می‌کنند و این عمل را عملی پسندیده می‌دانند. به دلیل این عمل ناشایست، علمای دین، گروه قعدیه را شرورترین خوارج نامیده‌اند.
هدف این‌ست که بدانیم گروه‌های خوارج، حتی اگر به میدان جنگ نروند، در قتل و شهادت علمای حق، مردان مؤمن و حکمای حقانی شریک هستند.
حکم مجاهد و مقاتل علیه داعشیان خوارج:
پیامبر محبوب خداوند، حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌وسلم درباره کسانی که علیه خوارج جهاد می‌کنند، فرموده‌اند: «طوبی لمن قتلهم وقتلوه» یعنی خوشا به حال کسی که یا خوارج را بکشد یا توسط خوارج کشته شود.
در حدیث دیگری فرموده‌اند: «فإن في قتلهم اجرا، لمن قتلهم عند الله يوم القيامة» ترجمه: بی‌شک در کشتن خوارج پاداشی است که در روز قیامت نزد خداوند برای کسی که آن‌ها را کشته باشد، محفوظ است.
در حدیث دیگری نیز فرموده‌اند: «خير قتلی من قتلوه» ترجمه: بهترین کشته‌ها کسانی هستند که توسط خوارج کشته می‌شوند.
برای مؤمنان، این فرصتی پربرکت است که علیه داعشی‌های خوارج مبارزه کنند. بله! حتی در مرگ شان نیز خیر ما نهفته است که در روز قیامت، خداوند متعال به ما پاداش خواهد داد و اگر توسط خوارج کشته شویم، باز هم خیر است، زیرا مرگ ما مرگ شهادت خواهد بود و در میان شهادت‌ها، شهادتی که پیامبر محبوب خداوند صلی‌الله‌علیه‌وسلم آن را بهترین شهادت نامیده‌اند، نصیب ما خواهد شد.
