میان خوارج قدیم و معاصر (یا میان گروه‌های افراطی معاصر) از نظر زمان، اهداف، روش‌ها و رفتارها تفاوت‌های مهمی وجود دارد که در اینجا به‌طور مختصر بیان خواهیم نمود:
۱-: خوارج قدیم نخستین مخالفان سیاسی و مذهبی در اسلام بودند که از حکومت حضرت علی رضی‌الله‌عنه جدا شدند؛ آن‌ها به اصول سخت‌گیرانه‌ای در اسلام پایبند بودند و به تکفیر مسلمانان باور داشتند، اساس مفکوره آن‌ها چنین بود که اگر مسلمانی مرتکب گناه کبیره شود، کافر می‌گردد.
گروه‌های افراطی معاصر مانند داعش نیز به ایدیالوژی تکفیر باور دارند، اما تکفیر آن‌ها بسیار گسترده‌تر و اکثر اوقات به‌شکل افراطی‌تر صورت می‌گیرد. این گروه اغلب کسی را که با ایدیالوژی و روش‌های داعش مخالف باشد، کافر یا مرتد می‌داند.
۲-: هدف خوارج قدیم اساساً پاک‌سازی خلافت اسلامی و به زعم آن‌ها حکومت‌داری بر “مسلمانان پاک” بود، مبارزه و مسیر آن‌ها هرچند باطل بود اما اغلب علیه حکومت وقت انجام می‌شد.
خوارج معاصر اما اهداف خود را جهانی کرده‌اند و تلاش دارند ایدیالوژی منحرف خود را نه‌تنها بر مسلمانان، بلکه بر غیرمسلمانان نیز به‌زور تحمیل کنند، مسیر آن‌ها بسیار جارح است که شامل حملات انتحاری، آسیب به مردم ملکی و ایجاد شبکه‌های تروریستی جهانی می‌باشد.
۳-: خوارج قدیم عمدتاً در قالب مبارزه نظامی می‌رزمیدند و از اسلحه‌های موجود در آن زمان مانند شمشیر و نیزه استفاده می‌کردند، اما خوارج معاصر از اسلحه‌های پیشرفته، تکنالوژی، رسانه‌های اجتماعی و روش‌هایی چون حملات انتحاری بهره می‌برند، آن‌ها اینترنت را برای تبلیغ افراط‌گرایی و جذب نیرو به‌کار می‌گیرند و با حملات انتحاری، بمب‌گذاری‌ها و روش‌های غیرقانونی جنگ، فکر باطل خود را دنبال می‌کنند.
۴-: خوارج قدیم بیشتر با کسانی می‌جنگیدند که مستقیماً با عقاید سخت‌گیرانه‌شان مخالفت می‌کردند، اما رفتار آن‌ها غالباً محدود به گروه‌های مشخص و افراد مشخصی بود. خوارج معاصر اما برخورد بی‌رحمانه‌تری دارند و عموم مردم بی‌گناه را هدف قرار می‌دهند؛ خواه جنگ‌جو باشند یا نه. آن‌ها کشتار غیرنظامیان را علناً توجیه کرده و از ایجاد وحشت برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند.
۵-: خوارج قدیم نصوص دینی را به‌صورت سطحی و ظاهری تفسیر می‌کردند و به عمق آن توجهی نداشتند، اما خوارج معاصر نه‌تنها آیات را به شکل ظاهری تفسیر می‌کنند، بلکه در برخی موارد نصوص دینی را برای تحقق اهداف سیاسی و نظامی خود تحریف می‌کنند.
آن‌ها قسمتی از آیات و احادیثی را که سخت‌گیری‌های شان را توجیه کند، انتخاب کرده و در عین حال، قسمتی که جنبه‌های رحمت و عدالت اسلام را ثابت می‌نماید، نادیده می‌گیرند.
۶-: خوارج قدیم معمولاً کسانی را تکفیر می‌کردند که در اصول دینی با آن‌ها مخالفت آشکار داشتند، اما خوارج معاصر به‌صورت گسترده مسلمانان و غیرمسلمانان را دشمن می‌پندارند و تنها پیروان خود را “مسلمانان واقعی” می‌دانند؛ آن‌ها حتی علیه گروه‌هایی که به اندازه آن‌ها در افراط سخت‌گیر نیستند، نیز دست به حمله می‌زنند.
۷-: تبلیغات خوارج قدیم محدود بود و در آن زمان از خطبه‌ها و مجالس عمومی دینی برای نشر عقاید خود استفاده می‌کردند، اما خوارج معاصر از اینترنت، رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای تبلیغاتی متنوع برای انتشار ایدیالوژی خود در سطح جهانی بهره می‌برند. آن‌ها تلاش دارند به نظریات و افکار خود در سطح جهانی گسترش ببخشند و با کنترل افکار عمومی، افراد بیشتری به گروه خود جذب کنند.
خلاصه اینکه خوارج قدیم و معاصر در بنیاد فکری خود اساساً افراطی هستند، اما خوارج معاصر با استفاده از تکنالوژی، تبلیغات گسترده و ارتباطات جهانی، فعالیت‌های خود را گسترش داده و تهدیدهای بیشتری نسبت به خوارج قدیم ایجاد کرده‌اند.
