از صفحات تاریخ؛ خلافت عثمانی! بخش سوم

حارث عبیده

تأسیس حکومت سلجوقیان:

اعراب در شرق اسلامی در مرحله‌ای از رویدادهای ظهور سلجوقیان، تأثیر عمیقی بر تحولات سیاسی مناطقی گذاشتند که از یک سو توسط خلفای عباسی در قلمرو خود گنجانده شده بودند و از سوی دیگر توسط خلافت شیعی فاطمیان به سمت خود جذب شده بودند.

در این شرایط، سلجوقیان پایه‌های یک امپراتوری بزرگ ترکی را بنا نهادند. این امپراتوری در قرن پنجم هجری که مطابق با قرن یازدهم میلادی است، شکل گرفت. امپراتوری مذکور از خراسان، ماوراءالنهر، عراق، ایران، شام و برخی شهرهای آسیا تشکیل شده بود. در ابتدا مرکز این امپراتوری شهر ایران بود که بعداً به شهر بغداد در عراق منتقل شد.

در این دوره، تعدادی از دولت‌های کوچک سلجوقی در خراسان، ماوراءالنهر (کرمان)، شام و آسیای صغیر (سلاجقه روم) به وجود آمدند که همه این دولت‌ها تحت فرمان امپراتوری سلجوقی در ایران و عراق بودند.

سلجوقیان در بغداد از خلافت عباسی و مذهب اهل سنت و جماعت حمایت کردند. این امپراتوری از یک‌سو در ایران و عراق تحت نفوذ آل‌بویه و از سوی دیگر در شام و مصر تحت نفوذ فاطمیان بر شرف زوال قرار داشت. سلجوقیان به قدرت آل بویه پایان دادند و در برابر خلافت فاطمیان ایستادگی کردند.

سردار سلجوقی، طغرل بیگ، در سال ۴۴۷ هجری حکومت آل بویه را در بغداد برای همیشه از بین برد. او تمام شورش‌ها را سرکوب کرد و نوشته‌های توهین‌آمیز بر دروازه‌های مساجد در باره صحابه کرام (رضی الله عنهم) را پاک کرد. همچنین شیخ رافضیان ابو عبدالله الجلاب، را به دلیل افراط در رافضی‌گری به قتل رساند.

نفوذ شیعیان آل بویه در بغداد و خلافت عباسی گسترش یافته بود. هنگامی که سلجوقیان امپراتوری آل بویه را از بین بردند و سلطان طغرل بیگ به پایتخت دولت عباسی وارد شد، خلیفه قائم بامر الله از او استقبال گرمی کرد. او لباس‌های گران‌بها به طغرل بیگ هدیه داد، او را در کنار خود نشاند و با القاب افتخارآمیز مانند “سلطان رکن الدین طغرل بیگ” مورد تجلیل قرار داد.

پس از آن، خلیفه عباسی دستور داد که نام سلطان طغرل بیگ بر سکه‌ها ضرب شود، در مساجد بغداد به نام او خطبه خوانده شود و در نمازهای جمعه و دیگر مراسم برای او دعا شود. به دلیل لطف خلیفه، سلجوقیان در سراسر جهان اسلام عزت یافتند و در بغداد جایگزین آل بویه شدند. خلیفه عباسی به توصیه‌های طغرل بیگ احترام می‌گذاشت و برای او ارزش زیادی قائل بود.

طغرل بیگ شخصیتی قوی، باهوش، شجاع، متدین و عادل داشت. به دلیل خصلت‌های نیکوی او، هوادارانش روز به روز افزایش می‌یافتند. او ارتشی قدرتمند داشت و تلاش می‌کرد تا تمام ترکان سلجوقی را متحد کند و در گسترش دین نقش مؤثری ایفا کند.

خلیفه قائم بامر الله برای تقویت روابط با امپراتوری سلجوقی، با خواهر طغرل بیگ، جعفر بیگ، ازدواج کرد. این ازدواج در سال ۴۴۸ هجری (۱۰۵۹ میلادی) انجام شد و در سال ۱۰۶۲ میلادی، طغرل بیگ با دختر خلیفه قائم بامر الله ازدواج کرد. اما طغرل بیگ مدت زیادی پس از این ازدواج زنده نماند.

او در هشتم ماه رمضان سال ۴۵۴ هجری (۱۰۶۲ میلادی)، یعنی یک ماه پس از ازدواج، درگذشت. در آن زمان سن طغرل بیگ هفتاد سال بود. طغرل بیگ قبل از مرگش، اقتدار و پیروزی سلجوقیان را در خراسان و شمال غربی عراق به طور کامل تثبیت کرده بود.

Exit mobile version