چند روز پیش، سخنگوی امارت اسلامی افغانستان در بیانیه‌ای از دستگیری اعضای مهم گروه تروریستی داعش در یک عملیات ویژه که به تاریخ دوازدهم سنبله گذشته حمله بر ریاست عمومی تعقیب و نظارت بر احکام و فرامین را طراحی و اجرا کرده بود، خبر داد.
بر اساس بیانیه، یک شهروند تاجیکستانی که توسط داعش برای استفاده در یک حمله انتحاری نگهداری می‌شد، همراه با واسکت انفجاری و مهمات نظامی از مخفی‌گاه طراح اصلی این حمله زنده دستگیر شده است.
جالب است در این مورد بدانید که روزنامه نیویارک تایمز با نقل قول از کارشناسان مدعی شده است که بیش از نیمی از سربازان داعش خراسان تاجیکستانی‌ها هستند.
بر اساس این گزارش، حدود ۲ هزار تاجیک از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ به داعش در سوریه و عراق پیوسته‌اند؛ اما پس از شکست داعش در عراق و سوریه بر اثر حملات ایتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا، صدها جنگجو از کشور تاجیکستان به شاخه خراسان داعش گرویده‌اند.
حالا پرسش اساسی اینجا مطرح می‌شود که چرا اتباع تاجیکستانی علاقه پیوستن به داعش خراسان را پیدا کرده‌اند؟ و بر اساس چه عواملی به این گروه تکفیری_تروریستی می‌پیوندند؟
کارشناسان می‌گویند فقر، استبداد و محدودیت مذهبی در تاجیکستان از عوامل عمده گرایش برخی تاجیک‌ها به داعش خراسان اند.
راجع به فقر باید افزود که کشور تاجیکستان با ۱۰ میلیون جمعیت یکی از فقیرترین کشورها در آسیای میانه می‌باشد که صدها هزار نفر از شهروندان آن برای امرار معاش به کشورهای مختلف، به‌خصوص روسیه، مهاجر شده‌اند.
بر اساس آمار، بیش از ۲ میلیون کارگر مرد در خارج از تاجیکستان به سر می‌برند.
در این میان روسیه، نخستین مقصد کارگران تاجیک است؛ جایی که تبعیض گسترده، دستمزدهای پایین، انزوا و برخی موارد دیگر زمینه را برای جذب اسلام‌گرایان افراطی فراهم کرده است. به‌همین دلیل اتباع تاجیکستانی جهت به دست آوردن مزد بیشتر و بهتر به داعش خراسان می‌پیوندند.
استبداد به عنوان دومین عامل گرایش اتباع تاجیکستانی به گروه داعش تلقی می‌شود؛ در این مورد باید گفت که تاجیکستان از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ درگیر جنگ داخلی با حزب اسلام‌گرای نهضت آزادی بود.
هرچند این جنگ از سوی این حزب، پایان یافت اما این گروه در سال ۲۰۱۵ یک سازمان افراطی معرفی و غیرقانونی اعلام شد و رهبران آن کشته، زندانی یا تبعید شدند.
امام‌علی رحمان، رئیس‌جمهور فعلی تاجیکستان، از سال ۱۹۹۴ تاکنون بر اریکه قدرت تکیه زده است. او در سال ۲۰۱۶ با راه اندازی یک همه‌پرسی، قانون اساسی را تعدیل و ریاست‌جمهوری خود را مادام‌العمر کرد.
بنا به گزارش‌ها، تاجیکستان دستکم ۱۰۰۰ زندانی سیاسی دارد و روسیه با مستقر کردن دست کم ۷ هزار سرباز در تاجیکستان، حکومت رحمان را تقویت کرده است.
محدودیت مذهبی اما یگانه عاملی است که جوانان این کشور را از آموزش صحیح احکام و فرامین الهی و اسلامی بیگانه کرده است؛ تاجیکستان برای مقابله با اسلام‌گرایی، اقدامات عملی و نمادینی، از دستگیری و سرکوب اسلام گرایان تا پاره کردن حجاب زنان در ملا عام و تراشیدن ریش جوانان دست زد.
کمیته قدرت‌مندی در زمینه امور مذهبی، تنظیم سنت‌ها، جشن‌ها، مراسم مذهبی، نظارت بر ساخت مساجد و چاپ کتاب‌های دینی فعال کرده است.
در تاجیکستان دختران و پسران زیر ۱۸ سال از اقامه نماز در مساجد منع شده‌اند و آموزش‌های مذهبی گروهی در خانه نیز ممنوع شده است.
تمام این عوامل در علاقه‌مند ساختن اتباع تاجیکستانی به گروه تکفیری_تروریستی داعش نقش به‌سزایی داشته است.