غزوات رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم و درس‌های گرفته‌شده از آن‌ها! بخش هجدهم

در ادامه بررسی درس‌ها و عبرت‌های گرفته‌شده از غزوه بدر، امروز چند درس دیگر را تقدیم حضور شما می‌کنیم.

۱۴- ارزش تضرع و خشوع:
ما بندگان خدا و مخلوقات پروردگار متعال هستیم؛ در سختی و سهولت نیازمند نصرت وی هستیم. رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم با وجود اینکه به وعده الهی راجع به پیروزی مسلمانان باور داشت، باز هم شب را در حال تضرع و دعا برای نصرت سپری کرد. به‌همین دلیل جایگاه کشته شدن سران کفار را به اصحاب خود نشان داد و فرمود فلان شخص در اینجا و دیگری در آنجا کشته خواهد شد. اما با وجود این همه اطمئنان، دست‌های خود را به درگاه خداوند بلند کرده و از او یاری می‌طلبید. این رفتار نشان‌دهنده روح عبودیت و بندگی است که در هر حال باید از خدا کمک خواست، چراکه انسان برای همین عبودیت آفریده شده است.

عبودیت بهترین صفت مخلوقات است و حتی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلّم بیش از رسالت، به این صفت مباهات می‌ورزید و به اصحاب می‌فرمود: «قولوا عبده و رسوله» در مورد من بگوئید که بنده خدا و رسول وی است.

از سوی دیگر، عبودیت نزد خداوند از همه صفات محبوب‌تر است و دعای بنده‌ای که با روح عبودیت رو به درگاه خدا می‌آورد، مستجاب می‌شود. خداوند متعال در این باره می‌فرماید: “إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُرْدِفِينَ” سوره أنفال: ۹
ترجمه: (به یاد آورید) هنگامی را که از پروردگار خود یاری می‌خواستید، پس او دعای شما را اجابت کرد که: من شما را با هزار فرشته، پشت سر هم یاری می‌کنم.

ابوجهل که جامه عبودیت را پاره کرده و راه تکبر پیش گرفته بود، چه سود دنیوی یا اخروی به دست آورد؟ او با غرور می‌گفت: به بدر می‌رویم، شتران را ذبح می‌کنیم، مهمانی می‌دهیم و مجلس پایکوبی برپا می‌سازیم تا همه عرب از شکوه ما بگویند! اما این تکبر نابود شد، زیرا خداوند متعال آن را دوست ندارد؛ چراکه کبریایی تنها شایسته ذات پاک اوست. تاریخ نشان داده هرگاه تکبر و طغیان در برابر عبودیت خالص قرار گرفته است میدان از آنِ بندگان خاضع بوده و خداوند یاری‌شان کرده است.

۱۵- ظهور برخی معجزات در غزوه بدر:
در جریان غزوه بدر، پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلّم معجزاتی را آشکار کرد که یکی از آنها پیش‌بینی مکان کشته شدن سران کفار بود. شاید ظاهراً این پرسش پیش آید که آیا پیامبران از علم غیب آگاه بودند؟ پاسخ منفی است؛ زیرا عالم غیب تنها خداوند است و هیچ‌کس — حتی پیامبران — بدون اذن او از غیب اطلاعی ندارد. خداوند در این باره می‌فرماید: ﴿قُلْ لَا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ﴾
ترجمه: «بگو: کسانی که در آسمان‌ها و زمین هستند از غیب آگاه نمی‌شوند، مگر خدا! و آنها نمی‌دانند چه زمانی زنده خواهند شد.» (سوره نمل: ۶۵)

و نیز می‌فرماید: ﴿وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ﴾
ترجمه: «و کلیدهای غیب تنها نزد اوست و جز او (خداوند) کسی آن را نمی‌داند. و آنچه در خشکی و دریا است را می‌داند.» (سوره انعام: ۵۹)

اما گاهی خداوند به برخی پیامبران از طریق وحی بخشی از علم غیب را می‌آموزد تا معجزه‌ای برای اثبات نبوت شان باشد و امتیاز شان با سایر بندگان در همین مورد ثابت است. این موضوع در آیات زیر اشاره شده است: ﴿وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِنْ رُسُلِهِ مَنْ يَشَاءُ﴾ ترجمه: «و خداوند هرگز شما را از غیب آگاه نمی‌سازد، ولی از میان رسولان خود هر کس را بخواهد برمی‌گزیند (و به او از غیب خبر می‌دهد).» (سوره انعام: ۱۷۹)

و نیز می‌فرماید: ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ﴾
ترجمه: «او دانای غیب است و کسی را بر غیب خود آگاه نمی‌سازد، مگر رسولانی را که بخواهد.» (سوره جن: ۲۶-۲۷)

مفسران در توضیح این آیات می‌گویند: برخی پیامبران به اذن خدا از غیب آگاه می‌شدند تا معجزه‌شان باشد، مانند حضرت عیسی علیه‌السلام که به مردم می‌فرمود: ﴿وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ﴾
ترجمه: «و شما را از آنچه می‌خورید و در خانه‌های خود ذخیره می‌کنید، خبر می‌دهم.» (سوره آل عمران: ۴۹)

به‌همین ترتیب، در غزوه بدر خداوند متعال از طریق وحی به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلّم محل خزانه امیه بن خلف، عباس بن عبدالمطلب و کشته‌شدن دیگر سران کفار را نشان داده بود.