معرفی خوارج! بخش سوم

خوارج پس از جنگ صفین چگونه خروج کردند؟

پس از شهادت حضرت عثمان رضی الله عنه زمانی که مردم با حضرت علی رضی الله عنه بیعت کردند؛ معاویه بن ابی‌سفیان که والی شام بود خواستار تحویل قاتلان عثمان رضی الله عنه شد و بیعت با حضرت علی رضی الله عنه را نمی‌پذیرفت تا زمانی که قاتلان مجازات نشده باشند.

حضرت علی رضی الله عنه می‌خواست ابتدا تمام شهرها را تحت حاکمیت خود درآورد زیرا پس از شهادت حضرت عثمان رضی الله عنه فتنه‌ها گسترده شده بود، قاتلان در میان مردم عادی مخفی شده بودند و شناسایی آنان دشوار بود، مشخص کردن قاتلان و صدور حکم قصاص بر اساس دلایل شرعی نیازمند زمان بود اما معاویه رضی الله عنه آماده فرصت دادن نبود چرا که بیم داشت اگر زمان بگذرد قاتلان متفرق می‌شوند و به مجازات نمی‌رسند.

هر دو طرف دلایل خود را داشتند که مواضع‌شان را توجیه می‌کرد، در نهایت هر دو گروه در میدان صفین با یکدیگر رو‌به‌رو جنگ نمودند، حضرت علی رضی الله عنه فرماندهی سپاه عراق را بر عهده داشت و معاویه رضی الله عنه فرماندهی سپاه شام را.

در جریان جنگ زمانی که نشانه‌های شکست سپاه معاویه رضی الله عنه آشکار شد و احتمال پیروزی حضرت علی رضی الله عنه بیشتر شد، معاویه رضی الله عنه با عمرو بن عاص رضی الله عنه مشورت کرد که چگونه از این وضعیت نجات یابد؟ عمرو بن عاص رضی الله عنه پیشنهاد کرد قرآن‌ها را بر نیزه‌ها بلند کنند و از سپاه عراق بخواهند که به حکم قرآن توافق نمایند.

به گفته مسعودی در این زمان سپاه شام ۵۰۰ جلد قرآن را بالا نموده و از سپاه عراق درخواست حکم قرآن را کردند.

حضرت علی رضی الله عنه از ابتدا در این مورد بسیار محتاط و قاطع بود او معتقد بود هدف از این درخواست ایجاد اختلاف در میان سپاه او و دادن فرصت به سپاه معاویه رضی الله عنه برای تجدید قواست، حضرت علی رضی الله عنه به یارانش درباره پیامدهای قبول این درخواست هشدار داد اما در سپاه او گروهی بودند که خواستار توقف جنگ بودند و از حضرت علی رضی الله عنه خواستند به حکمیت موافقت نماید.

این گروه به نام خوارج شناخته می‌شوند، که بعدها علیه حضرت علی رضی الله عنه قیام کردند، آنان به جای خطاب به حضرت علی رضی الله عنه با عنوان “امیرالمؤمنین” تنها نام او را ذکر کردند و گفتند: “ای علی! دعوت کتاب الله را بپذیر، وگرنه با تو همان خواهیم کرد که با عثمان کردیم.”

این گروه با لحنی بسیار تند حضرت علی رضی الله عنه را تهدید کردند و او را مجبور کردند حکمیت را بپذیرد، آنان معتقد بودند دین از آنان این عمل را طلب می‌کند و به این آیت قرآن کریم استناد مینمودند:
( أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَىٰ كِتَابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ ). آل عمران/23

یعنی: آیا ندیدی کسانی را که بهره ای از کتاب (آسمانی) داده شدند، به سوی کتاب خدا(قرآن) دعوت می شوند تا در میان آنها داوری (و حکم) کند، پس گروهی از آنان روی می گردانند در حالی که اعراض دارند؟!
به این ترتیب درخواست این گروه باعث آغاز حکمیت شد اما همین گروه بعداً به نام خوارج از دین خارج شدند و برضد حضرت علی رضی الله عنه شورش کردند.