گفتگو با خوارج در نهروان توسط حضرت علی کرم‌الله‌وجهه:
در نهروان چندین بار حضرت علی رضی‌الله‌عنه با خوارج گفتگو کرد. زمانی که وی از خوارج خواست تا دلایل فتنه خود را بیان کنند، آنها پاسخ‌هایی دادند و موارد زیر را ذکر کردند:
۱_: چرا در جنگ جمل زنان و کودکان به عنوان غنیمت تقسیم نشدند، همانطور که پول‌ها تقسیم شدند؟
۲_:چرا در نوشتن هدنه با معاویه رضی‌الله‌عنه در صفین واژه “امیر المؤمنین” حذف شد و از او اطاعت شد؟
۳_: حضرت علی رضی‌الله‌عنه به حکمان فرمودند: “اگر من برای خلافت شایسته هستم، حق من را ثابت کنید” نشان می‌دهد در حق خلافت تردید داشتند.
۴_: چرا در مسئله تحکیم حقی که با او تعلق داشت، رضایت دادند؟
حضرت علی رضی‌الله‌عنه به این اعتراضات پاسخ داد و هر کدام از شبهات آنها به شرح زیر رد کرد:
۱_: در مورد اعتراض اول که دریافت پول‌ها را از سوی طلحة و زبیر از بیت‌المال بصره مشروع می‌دانستند، حضرت علی رضی‌الله‌عنه فرمودند که این پول‌ها کم بودند، زنان و فرزندان در جنگ شرکت نکردند و مسلمانانی تحت حاکمیت دار الاسلام بودند.
۲_: راجع به اعتراض دوم فرمودند که این مشابه معاهده حدیبیه رسول‌الله صلى‌الله‌عليه‌وسلم بود و رسول‌الله صلى‌الله‌عليه‌وسلم به من گفته بود که روزی با آنها چنین کاری انجام خواهم داد.
۳_: در جواب اعتراض سوم در باره انتخاب حکمین فرمودند که این کار را تنها برای برقراری عدالت انجام داده است و به حادثه مباهله با نمایندگان نجران اشاره کردند.
۴_: در پاسخ به اعتراض چهارم فرمودند که رسول‌الله صلى‌الله‌عليه‌وسلم سعد بن معاذ را از قبیله بنی قریظه به عنوان حکم تعیین کردند، حتی با اینکه حق با نبی‌اکرم صلى‌الله‌عليه‌وسلم بود.
علل خروج خوارج:
علل خروج خوارج به شرح زیر خلاصه می‌شود:
۱_: اختلاف بر سر خلافت؛
این قوی‌ترین دلیل برای خروج خوارج بود. خوارج در مورد امام نظریه‌ای بسیار سخت‌گیرانه‌ای خود را داشتند. به نظر آنها حاکمان صلاحیت خلافت را نداشتند، زیرا شرایط سختی که آنها برای خلافت می‌طلبیدند در حاکمان نبود. همچنین، آنها اختلاف میان حضرت علی رضی‌الله‌عنه و معاویه رضی‌الله‌عنه را به عنوان نزاع بر سر خلافت می‌دیدند. به‌همین دلیل، جرات کردند علیه حضرت علی رضی‌الله‌عنه و پس از او علیه معاویه رضی‌الله‌عنه قیام کنند.
۲_: مسئله تحکیم؛
خوارج حضرت علی رضی‌الله‌عنه را مجبور کردند تا مسئله تحکیم را بپذیرد. پس از آن، مجدداً خواستار بازگشت از این تصمیم و پذیرش اسلام تازه شدند. حضرت علی رضی‌الله‌عنه به آنها واکنش قاطع نشان داد.
۳_: ظلم حکام و انتشار منکرات؛
خوارج در خطبه‌ها و سخنرانی‌های خود می‌گفتند که حکام ظالم هستند و منکرات گسترش یافته‌اند، اما در حقیقت، خود آنها در زمان خروج‌شان ظلم‌ها و منکرات بیشتری مرتکب شدند.
۴_: عوامل اقتصادی؛
مانند حادثه ذوالخویصرة با رسول‌الله صلى‌الله‌عليه‌وسلم و دشمنی آنها با حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه. آنها پس از قتل حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه به غارت بیت‌المال ادامه دادند و در میدان جنگ علیه حضرت علی رضی‌الله‌عنه مخالفت کردند.