حکم گمراهی و تکفیر خوارج
تمام امت اسلامی بر این اتفاق دارند که خوارج یک گروه گمراه‌اند و از منهج اصلی اسلامی منحرف شده‌اند تا آنجا که برخی علما خوارج را کافر دانسته‌اند و دلایلی را ارائه کرده‌اند که تفصیل آن به شرح زیر است:
۱- عن أبي سلمة، وعطاء بن يسار أنهما أتيا أبا سعيد الخدري فسألاه عن الحرورية: أسمعت النبي صلى الله عليه وسلم؟ فقال: لا أدري ما الحرورية، سمعت النبي صلى الله عليه وسلم يقول: “يخرج في هذه الأمة -ولم يقل منها– قوم تحقرون صلاتكم مع صلاتهم…” (صحيح مسلم)
ترجمه: ابوسلمه و عطا بن یسار به خدمت ابوسعید خدری رضی‌الله‌عنه حاضر شدند و دربارهٔ حروریه (خوارج) از او پرسیدند، و گفتند: آیا از رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم دربارهٔ آنان چیزی شنیده‌ای؟ او گفت: نمی‌دانم حروریه چیست اما از رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم این سخن را شنیدم که فرمود: «در این امت گروهی پدید خواهد شد که شما نماز خود را در برابر نماز آنان کم خواهید شمرد، روزه خود را در برابر روزه آنان کم خواهید دانست، آنان قرآن میخوانند اما قرآن از گلوی آنان نمیگذرد و از دین چنان خارج میگردند که تیر از کمان میگذرد».
وجه استدلال:
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم آنان را به امت نسبت نداده است یعنی آنان از امت نیستند، و این اشاره‌ای است به اینکه آنان از اسلام خارج شده‌اند.
۲- رسول‌الله صلی‌الله علیه وسلم دربارهٔ ذوالخویصره تمیمی و پیروان او می‌فرماید:
“يقرؤون القرآن لا يجاوز حناجرهم، يمرقون من الدين كما يمرق السهم من الرمية.” (صحيح البخاري)
و در روایت دیگر آمده:
“يمرقون من الإسلام كما يمرق السهم من الرمية”
ترجمه: آنان قرآن میخوانند، اما قرآن از گلوی‌شان فراتر نمی‌رود، و از دین خارج می‌شوند همان‌گونه که تیر از کمان خارج می‌گردد.
وجه استدلال: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم خروج آنان از دین را به تیر تشبیه کرده است، یعنی آنان به‌طور کامل از دین خارج شده‌اند و در دل‌های‌شان هیچ اثری از دین نیست.
۳- نبی علیه‌الصلاة‌والسلام می‌فرماید:
“لئن أدركتهم لأقتلنهم قتل عاد” (صحيح البخاري)
و در روایت دیگر آمده:
“لأقتلنهم قتل ثمود”
ترجمه: اگر به آنان (خوارج) برسم، حتماً آنان را مانند قوم عاد یا قوم ثمود خواهم کشت.
این روشن است که عاد و ثمود هر دو کافر بودند و به سبب کفرشان هلاک شدند، پس خوارج که به آنان تشبیه شده‌اند؛ این بر کفر آنان دلالت دارد.
۴- علما این را نیز دلیل بر کفر خوارج دانسته‌اند که آنان صحابهٔ کرام را تکفیر می‌کردند، در کتاب‌های حدیث آمده است که خوارج حضرت علی، معاویه و دیگر صحابهٔ کرام را تکفیر می‌کردند.
تکفیر صحابه در حقیقت انکار شهادت رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم است که به آنان بشارت بهشت داده بود، و هرکس رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم را دروغ‌گو بداند، او کافر است.
۵- در ابن‌ماجه روایت است که پیامبر صلی‌الله علیه‌وسلم می‌فرماید:
“الخوارج كلاب أهل النار، شرّ الخلق والخليقة، يقتلهم أقرب الطائفتين إلى الحق.”
ترجمه: خوارج سگ‌های دوزخ‌اند، بدترین مردم و آفریدگان‌اند، آنان را آن گروهی خواهد کشت که به حق نزدیک‌تر است.
پس این حدیث دلیل روشنی است که خوارج از اسلام خارج شده‌اند.