در بخش گذشته به تعریف و نام‌های خوارج پرداختیم، در اینجا چند نام دیگر آنها را نیز ذکر می‌کنیم.
۲_: الحروریه:
این نام به کسانی نسبت داده می‌شود که از لشکر حضرت علی رضی‌الله‌عنه جدا شدند و در منطقه‌ای نزدیک به کوفه به نام “حروراء” ساکن شدند. این گروه به نام این منطقه نامیده شدند. امام اشعری رحمه‌الله در کتاب خود “مقالات الأشعری” می‌فرماید که آنها به همین دلیل حروریه نامیده شدند که در آغاز کار خود، در حروراء مستقر شدند.
۳_: الشُّراة:
علامه اشعری رحمه‌الله می‌فرماید: خوارج این نام را به این دلیل برگزیدند که خود را در افکار و اندیشه‌های شان کاملاً در اطاعت از الله جل جلاله فروختند؛ یعنی خود را در ازای بهشت فروخته‌اند.
۴_: المارقة:
این نام به آنها از این‌رو داده شده است که از سپاه حضرت علی رضی‌الله‌عنه جدا شدند. شهرستانی در کتاب خود “الملل والنحل” می‌گوید: آنها همان مارقه هستند که در نهروان جمع شده بودند.
۵_: المُحَکِّمة:
این نام زمانی به خوارج داده شد که آنها از حکمیت (داوری) انکار کردند و گفتند: «لا حکم الا لله» همانطور که در “مقالات الاسلامیین” ذکر شده است.
اینها نام‌ها و لقب‌های خوارج هستند. آنها همه این نام‌ها را می‌پسندند، به جز “المارقة” که آن را نمی‌پذیرند. امام ابوالحسن اشعری رحمه‌الله می‌فرماید: «خوارج تمام این لقب‌ها را می‌پذیرند اما لقب “المارقة” را نمی‌پذیرند، زیرا خود را از دین خارج‌شدگان نمی‌دانند.»
آغاز و ظهور خوارج:
آغاز ظهور خوارج چه زمانی بود؟
مورخان نظرات مختلفی در باره آغاز خوارج مطرح کرده‌اند که مهم‌ترین نظرات به شرح زیر هستند:
نظر اول:
برخی از علما می‌گویند اولین شخص خوارج “ذو الخویصرة” یا “عبدالله بن ذو الخویصرة التمیمی” بود. او نسبت به تقسیم غنایم توسط رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم اعتراض کرد و به عدالت وی انتقاد وارد کرد.
در حدیث بخاری ذکر این واقعه چنین آمده است که: رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم در حال تقسیم غنایم بود که ذو الخویصرة به او گفت: «ای پیامبر خدا، عدل کن!» رسول الله به او فرمود: «هلاکت بر تو باد! اگر من عدل نکنم، پس چه کسی عدل می‌کند؟»
عمر رضی‌الله‌عنه خواست او را بکشد اما رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم اجازه نداد و فرمود: «او را رها کن، زیرا از نسل او مردمانی خواهند آمد که نمازها و روزه‌های شما در برابر عبادت آنها کم خواهد بود، اما آنها از دین خارج خواهند شد مانند تیر که از کمان می‌گذرد.»
بر اساس همین حدیث، برخی از علما معتقد اند که ذو الخویصرة بنیان‌گذار اولیه خوارج بود و رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلّم اجازه کشتن او را به خاطر نرم کردن دل‌های مردم نداد.
نظر دوم:
قاضی علی بن ابی العز الحنفی الدمشقی رحمه‌الله در کتاب خود “شرح العقیدة الطحاویه” می‌فرماید که خوارج در زمان فتنه اول علیه عثمان رضی‌الله‌عنه به وجود آمدند، فتنه‌ای که با شهادت او پایان یافت.
نظر سوم:
آغاز خوارج زمانی بود که آنها از سپاه حضرت علی رضی‌الله‌عنه جدا شدند و علیه او قیام کردند. این نظر بین بسیاری از علما مشهور است. امام اشعری رحمه‌الله تاریخ خوارج را چنین بیان می‌کند که آنها علیه حضرت علی رضی‌الله‌عنه شورش کردند و در این باره گفته است: «آنها خوارج نامیده می‌شوند زیرا علیه علی بن ابی‌طالب رضی‌الله‌عنه قیام کردند.»
بنابر این، نام خوارج به قدری با قیام علیه حضرت علی رضی‌الله‌عنه مشهور شد که هیچ‌کس دیگری بدون اشاره به این موضوع خوارج شناخته نمی‌شد.
