به مناسبت پنجمین سالگرد توافقنامه دوحه
شاید تعجب کرده باشید که چرا چنین عنوانی انتخاب کردهام. از آنجایی که دور دور هوش مصنوعی است، میخواستم چند سوال در باره توافقنامه دوحه از او بپرسم، اما بحث دوباره به اصل خود بازگشت (هر کس نان دهد، فرمان دهد). آمریکا را مرغ سفید و طالبان را ملامت دانست. فکر کردم بله ما ملامت هستیم، زیرا به بخش تبلیغاتی پشت کردهایم. ما در این میراث شرعاً موظف هستیم که توضیحات بدهیم و حقایق را آشکار کنیم. توافق/عهد از دیدگاه اسلام جایگاه ویژهای دارد و در سیره و تاریخ اسلامی یک فصل بزرگ است که اهمیت آن را میتوان از «صلح حدیبیه» درک کرد.
از هوش مصنوعی پرسیدم کدام طرف به توافقنامه پایبند نمانده است؟ پاسخ طولانی داد اما نتیجه این بود: طالبان با ناکام گذاشتن گفتوگوهای بینالافغانی و حفظ ارتباط با القاعده، گامهای بزرگی برخلاف روح اصلی توافقنامه (صلح و ثبات) برداشتهاند. اما ناکامی طالبان در بخش صلح بسیار آشکار است.
حفظ ارتباط با القاعده و سایر مراجع و آسیبها و تهدیدات ناشی از آن، دو موضوع جداگانه هستند. ما میدانیم که با چه کسانی ارتباط داریم؛ بیست سال مبارزه ما برای استقلال کامل بود. اگر در تدوین سیاست داخلی و خارجی و حفظ روابط، خوشایند دیگران مطرح باشد، دیگر تفاوتی بین ما و جمهوری سابق باقی نمیماند.
اگر حفظ روابط دو طرف با مخالفان یکدیگر نقض توافقنامه محسوب شود، در این صورت آمریکا و متحدانش ناقض هستند. اکنون نه تنها به مخالفان امارت پناه دادهاند، بلکه اجازه کامل فعالیت در کشورهای خود را به آنها داده و از آنها حمایت میکنند.
توافقنامه بین رقبا نبود، بلکه بین غالب و مغلوب بود اگر نه آمریکای بیست سال پیش کجا و طالبان با تفنگهای زنگزده کجا؟ البته این چشمسفیدی است که لیست نقضها و تخلفات خود را نمیبینید. خوب است که در اینجا به رفتارهای خلاف توافقنامه اشاره کنیم.
پس از توافقنامه، چندین بار حملات هوایی انجام دادند. اگر بخواهیم همه را ذکر کنیم، نوشته طولانی میشود اما دو حمله را به عنوان مثال ذکر میکنیم:
۱_: در ۲۹ اگست ۲۰۲۱ در کابل یک حمله هوایی انجام دادند و ادعا کردند که یک پناهگاه داعش را بمباران کردهاند. بعداً مشخص شد که قربانیان غیرنظامیان و بهویژه کودکان، بودند.
۲: در ۱ آگست سال ۲۰۲۲ جوبایدن، رئیسجمهور سابق آمریکا ادعا کرد که در کابل ایمن الظواهری، رهبر القاعده را هدف قرار داده است. اما آمریکا نه شواهد دقیقی ارائه داد و نه بیانیهای از سوی القاعده منتشر شد.
آنها قول داده بودند که رهبران امارت را از لیست سیاه خارج کنند، نه تنها با افغانستان تعامل خواهند کرد، بلکه در کمکهای بشردوستانه مشارکت خواهند کرد. اما تاکنون نه تنها لیست سیاه را لغو نکردهاند، بلکه تحریمها علیه رهبران را افزایش دادهاند و به طور مستقیم و غیرمستقیم فشارهای مختلفی بر امارت اسلامی وارد کردهاند تا خواستهها و اهداف شوم خود را تحمیل کنند و حقوق افغانستان را غصب کردهاند.
اگرچه آمریکا لیست طولانیای از نقضهای توافقنامه دارد، اما این نیز حقیقت است که آمریکا قصد لغو توافقنامه را ندارد و اجازه لغو آن را نمیدهد زیرا زیانهای لغو آن زیاد است. امارت به طور کامل پایبند است، اما تلاش آمریکا این است که امارت اسلامی را به عنوان نقضکننده توافقنامه ثابت کند.
اکنون سوال اینست که چگونه این طرح آمریکا خنثی میشود؟ برای این بخش کار زیادی لازم است. اگر میخواهیم این پیروزی و دستاورد بزرگ ما توسط دشمن اشتباه تفسیر نشود، باید مواضع ثابت در زمان مذاکرات، مشورت در مورد مسائل مذاکراتی، به اشتراک گذاشتن هر مسئله/ماده با رهبری، ارجاع مسائل به قضاوت شرع، حل مسائل با طرف مقابل پس از اجازه و سپس پایبندی کامل به توافقنامهی انجام شده را به صفحات تاریخ بسپاریم.
در این بخش، رهبری و به ویژه اعضای مذاکرهکننده مسئولیت دارند. آنها موظف هستند که در این مورد بنویسند، وگرنه آمریکا همچنان مرغ سفید و طالبان ملامت نامیده خواهند شد.